एकीकडे भारतात अत्यंत साधेपणाने राहून, संयमाने आणि शिस्तीने करोडोंची संपत्ती निर्माण करण्याचा एक आदर्श मार्ग समोर आला आहे, तर दुसरीकडे, आजची तरुण पिढी उच्च शिक्षण आणि चांगल्या करिअरसाठी परदेशात, विशेषतः ऑस्ट्रेलियामध्ये नव्या संधी शोधत आहे. आर्थिक यश मिळवण्याचे हे दोन भिन्न मार्ग सध्या चर्चेत आहेत.
भाग १: भारतातील संयम आणि बचतीचा मार्ग
एका सामान्य प्रूफरीडरचा असामान्य प्रवास
बेंगळूरुमध्ये राहणाऱ्या आणि फक्त दहावीपर्यंत शिक्षण घेतलेल्या एका प्रूफरीडरची गोष्ट सध्या इंटरनेटवर अनेकांसाठी प्रेरणा बनली आहे. अत्यंत सामान्य पगार आणि आयुष्यभर भाड्याच्या घरात राहूनही, त्यांनी केवळ संयम, शिस्त आणि योग्य आर्थिक नियोजनाच्या जोरावर १ कोटी रुपयांपेक्षा जास्त बचत केली आहे.
त्यांची ही गोष्ट पहिल्यांदा ‘रेडिट’च्या ‘पर्सनल फायनान्स इंडिया’ या फोरमवर समोर आली, जिथे त्यांनी लिहिले, “एक मोठा टप्पा गाठला: १ कोटी रुपये. यासाठी २५ वर्षे लागली.” ही पोस्ट वेगाने व्हायरल झाली आणि अनेक माध्यम संस्थांनी तिची दखल घेतली. अनेक वापरकर्त्यांनी याला “हळूहळू आणि सातत्याने केलेली बचत संपत्ती निर्माण करू शकते” याचा उत्तम पुरावा म्हटले.
₹४,२०० पगारापासून ते १ कोटींच्या बचतीपर्यंतचा प्रवास
या व्यक्तीने १९९० च्या दशकाच्या उत्तरार्धात अवघ्या ₹४,२०० प्रति महिना पगारावर कामाला सुरुवात केली. प्रूफरीडर म्हणून त्यांना कधीही मोठा पगार मिळाला नाही, पण त्यांनी आपली जीवनशैली अत्यंत साधी ठेवली. स्वतःचे घर खरेदी करण्याऐवजी ते आणि त्यांचे कुटुंब शहरात वेगवेगळ्या ठिकाणी भाड्याच्या घरात राहिले. त्यांनी हळूहळू आपली बचत वाढवली आणि फिक्स्ड डिपॉझिट (FD) व रिकरिंग डिपॉझिट (RD) सारख्या सुरक्षित पर्यायांमध्ये पैसे गुंतवले.
त्यांनी कबूल केले की खर्च करण्याचे किंवा कर्ज घेण्याचे अनेक मोह होते, पण ते कर्जापासून नेहमी दूर राहिले. त्यांचे संपूर्ण लक्ष एक अशी आर्थिक सुरक्षा तयार करण्यावर होते, जी भविष्यात त्यांना आणि त्यांच्या कुटुंबाला आधार देईल. आज वयाच्या ४८ व्या वर्षी, याच दृष्टिकोनामुळे त्यांच्याकडे १ कोटी रुपयांपेक्षा जास्त बचत आहे.
त्याग, संयम आणि त्यातून मिळालेला धडा
त्यांनी आपल्या रेडिट पोस्टमध्ये लिहिले की, हा प्रवास झटपट यशाचा नव्हता, तर तो संयमाचा होता. मित्र आणि सहकाऱ्यांप्रमाणे गाडी घेणे किंवा बेंगळूरुच्या महागड्या रिअल इस्टेट मार्केटमध्ये घर खरेदी करणे यासारख्या अनेक गोष्टींचा त्यांनी त्याग केला. जीवनशैली सुधारण्यापेक्षा त्यांनी आर्थिक मनःशांतीला अधिक महत्त्व दिले.
त्यांची एक टिप्पणी सर्व काही सांगून जाते: “तुम्हाला सर्व काही मिळू शकत नाही. जर तुम्हाला संपत्ती हवी असेल, तर तुम्हाला काही गोष्टींचा त्याग करावा लागेल आणि सातत्य ठेवावे लागेल.” त्यांच्या या साध्या तत्त्वज्ञानाने ऑनलाइन हजारो लोकांच्या मनाला स्पर्श केला आणि या कथेमुळे भाड्याने घर घेणे विरुद्ध स्वतःचे घर खरेदी करणे यावरही मोठी चर्चा सुरू झाली.
भाग २: परदेशातील शिक्षण आणि संधींचा मार्ग
उच्च शिक्षणासाठी भारतीय विद्यार्थ्यांची ऑस्ट्रेलियाला पसंती
एकीकडे भारतात राहून आर्थिक यश मिळवण्याचा हा आदर्श मार्ग असताना, दुसरीकडे अनेक भारतीय तरुण विद्यार्थी चांगल्या भविष्यासाठी परदेशातील शिक्षणाला प्राधान्य देत आहेत. अमेरिका, ब्रिटन आणि कॅनडा या पारंपरिक देशांसोबतच आता ऑस्ट्रेलिया भारतीय विद्यार्थ्यांसाठी एक प्रमुख आणि स्पर्धात्मक पर्याय म्हणून उदयास येत आहे.
‘ईटीएस इंडिया अँड साऊथ एशिया’चे कंट्री मॅनेजर सचिन जैन यांच्या मते, २०२३ आणि २०२४ या दोन्ही वर्षांमध्ये १ लाखांहून अधिक भारतीय विद्यार्थ्यांनी ऑस्ट्रेलियन विद्यापीठांमध्ये प्रवेश घेतला. ऑस्ट्रेलियाच्या २.७ कोटी लोकसंख्येपैकी ३१% लोक परदेशात जन्मलेले आहेत आणि तेथे सुमारे ९ लाख भारतीय आधीच राहतात आणि काम करतात.
ऑस्ट्रेलिया भारतीय विद्यार्थ्यांसाठी आकर्षक का आहे?
भारतीय विद्यार्थ्यांना ऑस्ट्रेलियाकडे आकर्षित करणारी अनेक कारणे आहेत:
-
जागतिक दर्जाचे शिक्षण: ऑस्ट्रेलियातील नऊ विद्यापीठे क्यूएस वर्ल्ड रँकिंग (२०२५) मध्ये टॉप १०० मध्ये आहेत.
-
शिक्षणानंतर कामाच्या उत्तम संधी: भारत-ऑस्ट्रेलिया आर्थिक सहकार्य आणि व्यापार करारानुसार (ECTA) विद्यार्थ्यांना शिक्षणानंतर जास्त कालावधीसाठी वर्क व्हिसा मिळतो. बॅचलर्स आणि मास्टर्स पदवीधरांना ३ वर्षांपर्यंत, तर पीएचडी धारकांना ४ वर्षांपर्यंत वर्क व्हिसा मिळू शकतो.
-
काम करण्याची परवानगी: विद्यार्थ्यांना शिक्षणादरम्यान आठवड्यातून २४ तास आणि सुट्ट्यांमध्ये अमर्याद तास काम करण्याची संधी मिळते.
-
स्थलांतरणाची संधी: नर्सिंग, अभियांत्रिकी आणि आयटी यांसारख्या जास्त मागणी असलेल्या क्षेत्रात पदवी घेतलेल्या आणि प्रादेशिक ऑस्ट्रेलियामध्ये काम करणाऱ्या विद्यार्थ्यांना कायमस्वरूपी निवासासाठी (PR) अतिरिक्त गुण मिळतात.
वाढत्या संधी, सरकारी पाठबळ आणि इतर देशांशी तुलना
ऑस्ट्रेलियन सरकारने २०२६ मध्ये आंतरराष्ट्रीय विद्यार्थ्यांची संख्या ९% ने वाढवण्याची योजना आखली आहे, ज्यामुळे सुमारे २५,००० अतिरिक्त जागा निर्माण होतील. यातील ८०% जागा उच्च शिक्षणासाठी असतील. यासोबतच, सरकारने विद्यार्थ्यांच्या हक्कांचे संरक्षण करण्यासाठी ‘नॅशनल स्टुडंट ओम्बड्समन’ (National Student Ombudsman) स्थापन करण्याची घोषणा केली आहे, जी फेब्रुवारी २०२५ पासून कार्यरत होईल.
सुरक्षितता, परवडणारा खर्च आणि करिअरच्या संधी या बाबतीत ऑस्ट्रेलिया अमेरिका, ब्रिटन आणि कॅनडासारख्या देशांना चांगली स्पर्धा देत आहे. अनेक एजंट्सच्या मते, ऑस्ट्रेलिया एक सुरक्षित, स्थिर आणि स्वागतार्ह देश म्हणून ओळखला जातो. यामुळे शिक्षण, खर्च आणि भविष्य या तिन्ही आघाड्यांवर संतुलन साधणारा एक उत्तम पर्याय म्हणून ऑस्ट्रेलिया भारतीय विद्यार्थ्यांमध्ये लोकप्रिय होत आहे.
